Ons vroulike lesers sal die naam Joan Kruger ken – dink aan tydskrifte soos Rooi Rose en Sarie, en almal verbonde aan Paul Roos Gimnasium behoort te weet wie die pragboek (2016) oor hulle 150-jarige bestaan uitgegee het.
Dr Joan Kruger (2004, Universiteit van Johannesburg), is die redaksionele redakteur van Tip Publishing en ook ’n skrywer – sy het nou ’n boek geskryf getiteld On top of Table Mountain, remarkable visitors over 500 years, (Paternoster Books), en dis waaroor hierdie rubriek gaan.
Joan het in 2001 besluit om soveel as moontlik oor Tafelberg te leer.
“My quest: to get to know Table Mountain as it gradually revealed itself to the world through written accounts. First as a daunting rock at the tip of a continent, then as a national treasure trove.”
Inderdaad het sy ’n wye net gewerp. Sy skryf dat Hoerikwaggo (“die berg in die see”), soos die Khoikhoi/Hottentotte dit genoem het, vir baie verskillende mense baie verskillende betekenisse het – botaniste, soöloë, geograwe, bergklimmers, ontdekkers, selfs politici soos Jan Smuts het die berg graag bestyg, om te ontspan of om besoekers te beïndruk.
En Tafelberg het nog nooit teleurgestel nie – ekself het die berg al van alle kante bestyg, te voet of met die kabelkar (in 1929 in Sir David Graaff se tyd as burgemeester van Kaapstad geïnstalleer en sedertdien ’n paar maal opgegradeer) en was altyd diep beïndruk. Só glo ek voel almal wat al dié voorreg gesmaak het.
Die boek handel oor talle mense, soos matrose, soldate, chirurge, astronome, wiskundiges, en blommejagters wat die berg beklim het, asook die eerste vroue wat tot bo gekom het, en koninklikes en ander beroemdes. Kruger noem etlike interessante mense wat die berg dus op verskillende maniere benut het – vanaf die 17de tot die 20ste eeu, en sluit die boek af met endnotas, ’n bibliografie, ’n indeks en erkennings.
Vir my om oor die bykans 300 bladsye vol inligting, dog op ’n toeganklike wyse aangebied, te skryf sal amper net soveel bladsye verg, so ek sal fokus op persone waarvan al in hierdie rubriek geskryf is.
Eerstens, die eerste vrou wat die kruin bereik het, was sover ons weet, Lady Anne Barnard (1750-1825).
Johanna van Goens het Leeukop in 1680 geklim, maar Lady Anne was eerste tot bo-op Tafelberg, in1797. Die feit dat ’n vrou tot daar kon kom, was vir die mense van die tyd verstommend. Só het tye verander.
Ek het heelwat oor Lady Anne in hierdie rubriek geskryf, in 2010 en 2014, en haar belangrike dagboeke, so ons beweeg aan na die volgende beroemde persone, nl. Mark Twain (gebore Samuel Langhorne Clemens, 1835-1910) en Joseph Rudyard Kipling (1865-1936), beide genoem in my rubriek oor die Owl Club in Februarie vanjaar.
Hulle was egter nie die enigste beroemde skrywers wat die berg se skoonheid bewonder het nie – ook Jacques-Henri de Saint-Pierre (skrywer van The Little Prince, 1737-1814), George Bernard Shaw (1856-1950), tel onder hulle.
Hieronymus Carl Friedrich von Münchhausen (1720-1797), óók tevore in die rubriek genoem, het twee stories oor Tafelberg vertel, een word in hierdie boek vermeld, nl. dat hy die top van die berg afgeskiet het sodat dit langsaan geval het en nou Duiwelspiek genoem word, en ’n ander is dat hy kastig met ’n koets oor die berg gejaag het, sodat dit nou so plat is daarbo.
Hierdie grootliegstories van Von Münchhausen, dui op die bekendheid van Tafelberg.
Hy sou nie daardie verhale in sy storiebundels kon insluit as sy lesers nie van die berg geweet het nie.
Nog ’n skrywer wat Kruger noem, in A Russian view of the foot of Table Mountain (n .225), handel oor die Russiese skrywer Ivan Alexdranovich Goncharov (1812-1891) wie se eerste roman A Common Story, heelwat akkolades geniet het, en in 1853 die Kaap besoek het as sekretaris van admiraal Yevfimy Putjatin.
Goncharov het ’n joernaal gehou aan boord van die Pallada, wat later omskep is in ’n bekende reisverhaal getiteld The Frigate Pallada.
Die boek An Entirely Different World, Russian visitors to the Cape 1797-1870, saamgestel deur Boris Gorelik (Van Riebeeck Vereniging, 2015), is voorheen in hierdie rubriek bespreek, waarin Goncharov se besoek ook genoem word.
In Kruger se boek word uiteraard op die Rus se beskrywing van Tafelberg gefokus; hy bestempel die berg as ’n boks, ’n klavier, selfs as ’n muur.
Hoe dit ook al sy, ek wil nie te veel oor die nuwe boek verklap nie, en dit eerder aanbeveel, miskien as ’n Kerspresent, en verkieslik aan jouself!
Dis ’n boek wat beide leersaam en vermaaklik is, die soort boek wat ek glo meeste lesers van hierdie rubriek sal geniet.
Die boek is in winkels soos Clarke’s in Kaapstad beskikbaar, of lesers kan op Google na http://www.paternosterbooks.co.za gaan en dan na “ontopoftablemountain” om te bestel.
Dit kos R300, en die ISNB-nommer is 9780620726375.
